سینه همچون سایر اندام های بدن می تواند دستخوش بیماری شود،بیماری سینه را می توان در دو نوع خوش خیم و بد خیم دسته بندی نمود. درد پستان یکی از مهمترین شکایات بیماران و شایعترین علت مراجعه آنان به درمانگاه های پستان است. کمتر زنی را می توان دید که در دوره زندگی خود درد پستان را تجربه نکرده باشد. برای تشخیص و پیشگیری از انواع بیماری های پستان ، معاینات پستان باید بطور روتین و به فاصله کوتاهی بعد از تمام شدن پریود انجام پذیرد.
نحوه ی معاینه ی پستان
در کل معاینه پستان باید بطور روتین با لمس عمقی تمام نواحی پستان بطور دایره وار یا شعاعی انجام گیرد. این معاینه باید هم در حالت نشسته و هم خوابیده به پشت انجام شود سپس باید به بیمار گفت که عضله پکتورالیس را خم کند تا اگر گودرفتگی یا کشیدگی پوست به سمت داخل وجود دارد معلوم شود. ناحیه آرئول باید حتما از جهت کشیده شدن احتمالی نیپل به داخل یا هر گونه ترشح از آن با فشار دست بررسی شود و در نهایت باید با گذاشتن دست زیر سر، ناحیه زیر بغل همان طرف از نظر بررسی لنف نود های ناحیه اگزیلا معاینه شود.
انواع بیماری های پستان
بیماری فیبروکیستیک پستان
بیماری فیبروکیستیک پستان در واقع حاصل تغییرات طبیعی پستان ها در پاسخ به هورمون هاست، موجب نگرانی بسیاری از بانوان بخصوص در سنین ۳۵ تا ۵۵ سالگی می شود، اما همان طور که گفته شد این تغییرات، طبیعی بوده و در واقع بیماری نیست. این تغییرات در ۱۰ درصد خانم ها دیده می شود و می تواند سابقه این بیماری در بستگان نزدیک وجود داشته باشد.
علائم آن به صورت دردهای دوره ای پستان ها به خصوص نزدیک به شروع عادت ماهانه همراه با احساس بزرگ شدن پستان ها همراه است. این بیماری می تواند بدون درد بوده و تنها در معاینه با احساس توده های متعدد پستانی تشخیص داده می شوند، در سونوگرافی به صورت کیست های متعدد و دو طرفه پستان دیده می شوند.
فیبروآدنوما
یکی دیگر از انواع بیماری های پستان فیبروآدنوماست که مخصوص سنین پایین تر ۱۵ تا ۳۵ سال است. اغلب به صورت یک توده نرم و متحرک لمس می شود، اما می تواند متعدد هم باشد که در سنین پایین (۲۵ سالگی) یافت می شوند. این توده ها دردناک نیستند و معمولا از ۳ سانتیمتر بزرگ تر نمی شوند (اما انواعی هم وجود دارد که بسیار بزرگ می شوند). اینها اغلب خود به خود بهبود می یابند و نیاز به درمان ندارند و تنها جهت تشخیص سرطان های احتمالی رحم (که تنها در ۴ درصد موارد چنین است) معاینه و سونوگرافی سالانه آن لازم است. در موارد خاص نمونه برداری از این توده ها لازم می شود.
شیوع درد پستان یا ماستالژی
درد پستان حدودا در دو سوم زنان در سنین باروری اتفاق می افتد دردهای دوره ای منتشره دو طرفه و در ارتباط با تغییرات فیبروکیستیک پستان می باشند.دردهای غیر دوره ای پستان لوکالیزه بوده و ممکن است در ارتباط با یک کیست یا توده مشخص باشند. درد به تنهایی علامت نادری از حضور بیماری های بدخیم می باشد. درمان های مختلفی برای درد سینه وجود دارد از جمله داروهای ضد التهاب، داروهای مدر یا دیورتیک با دوز کم، دانازول، کاهش دریافت کافئین.
ترشح از نوک پستان
ترشح از نوک پستان با وجود آنکه نسبتاً شایع و در اغلب موارد خوش خیم است، باعث ایجاد اضطراب و ترس از سرطان در بین خانم ها می شود. تخمین میزان واقعی این عارضه در بین زنان امکان پذیر نیست، زیرا همه افراد دچار این عارضه، به پزشک و مراکز بهداشتی درمانی مراجعه نمی کنند. به هر حال، در بیش از نیمی از زنان، با فشار به نوک پستان ترشحاتی از مجاری خارج می شود. با وجود اینکه بسیاری از خانم های مبتلا به ترشح پستان، دچار سرطان نیستند، ولی احتمال همراهی سرطان پستان با این ترشحات، ارزیابی دقیق این بیماران را ضروری می سازد. خوشبختانه در حدود 95% موارد، ترشحات نوک پستان از یک بیماری خوش خیم است.
ترشحات شیری معمولا با درمان علت ایجاد کننده آنها، درمان می شوند.ولی گاهی بنا به صلاحدید پزشک نیاز به درمان دارویی دارند.
از مهمترین انواع ترشحات پستان که از نظر ارزیابی سرطان اهمیت دارند، ترشحات خونی نوک پستان هستند. البته ترشحات خونی در اغلب موارد به علت بیماریهای خوش خیم پستان ایجاد می شوند، اما بیشتر از سایر انواع ترشحات با سرطان همراه هستند، به همین دلیل نیاز به بررسی دقیق دارند.
ترشحات آبکی کاملاً شفاف و رقیق هستند و بعد از ترشحات خونی، مهمترین نوع ترشحات هستند که بایستی از نظر ارزیابی سرطان مورد توجه قرار بگیرند.ومانند ترشحات خونی بررسی می شوند.
ترشحات چرکی معمولاً ناشی از عفونتها هستند. ترشحات چرکی در اغلب موارد یک طرفه و همراه با علائم التهاب مانند قرمزی، درد و سفتی پستان هستند. در معاینه معمولاً ترشحات از چند مجرا خارج می شوند. عفونت مجاری پستان اغلب در خانم هایی که در حال شیردهی هستند اتفاق می افتد، بنابراین بیشتر در سنین باروری دیده می شوند، ولی در سنین یائسگی هم ممکن است ایجاد شود.
ماستیت سینه
ماستیت در واقع التهاب بافت پستان می باشد. به دو گروه عفونی و غیر عفونی تقسیم می شود. ماستیت غیر عفونی ممکن است علامت خطری از سرطان احتمالی باشد. ماستیت مربوط به شیردهی در 2 تا 10 درصد از زنان شیرده بروز کرده و بصورت درد، تب، قرمزی و گرمی پستان مشخص می شود. درمان باید مستقیما بر علیه استافیلوک آرئوس باشد و حتما بیمار مربوطه به ادامه شیردهی تشویق می شود.
سرطان سینه
سرطان سینه، رشد بدخیم سلول های سرطانی در بافت پستان است. این سلول های سرطانی توده هایی را ایجاد می کنند بیشتر در عکس برداری اشعه ایکس قابل مشاهده است. در صورتی که این سلول ها به دیگر بافت ها حمله کنند باعث به وجود آمدن سرطان بدخیم سینه می شوند. در بیماری سرطان، سلول ها به صورت کنترل نشده ای رشد می کنند. سرطان سینه یکی از سرطان های شایع در بین زنان می باشد، اما این سرطان در بین مردان نیز دیده می شود.
علائم سرطان سینه
- وجود برآمدگی و یا ضخیم شدن سینه و یا زیر بغل
- تغییر اندازه و یا شکل سینه در فرد بالغ
- از نوک سینه، مایعی بریزد که شیر نیست
- تغییر اندازه و شکل نوک سینه
- تغییر رنگ و یا بافت نوک سینه و یا هاله اطراف نوک پستان
پوست سینه دارای فرورفتگی، چروکیدگی و یا جوش باشد.