یکی از رایجترین مشکلات مفصلی در دستها، گیر افتادگی شانه است. در گیر افتادگی شانه، بیمار به سختی دست خود را به پشت بدنش میبرد. کارهایی که نیاز به بالا بردن زیاد دستها دارد دردناک است. گاهی درد بیمار را از خواب بیدار میکند بخصوص اگر فرد بر روی شانه مبتلا بخوابد. ضعف در عضلات شانه و بازو از دیگر نشانه های این عارضه است.

آناتومی مفصل شانه

مفصل شانه از دو استخوان بازو و کتف تشکیل شده است که توسط رباط ها و عضلات متعددی حمایت میشود. چند تاندون مهم به سر استخوان بازو متصل می شود که به آنها تاندون روتاتور کاف یا تاندونهای چرخاننده شانه گفته میشود. 

کار این تاندون ها محکم نگه داشتن سر استخوان بازو در برابر استخوان کتف است و وظیفه دیگر آنها کمک به بالا آوردن بازو و چرخاندن آن است. یکی از وظایف بسیار حیاتی روتاتور کاف، تنظیم کردن محل قرار گیری سر استخوان بازوست تا سر استخوان بازو در حفره کتف حرکت اضافه و ناخواسته نداشته باشد. در صورتیکه تاندونها به علت ضعف یا آسیب نتوانند سر بازو را تنظیم کنند، بازو از جای اصلی خود در کتف جابجا شده و زمینه ساز تخریب برخی از بافتهای پر اهمیت مفصل میشود.

در نزدیکی تاندون های روتاتور کاف، تاندون دیگری نیز به سر استخوان بازو متصل می شود که تاندون دو سر بازویی نام دارد. التهاب و یا پارگی تاندون های مذکور عامل اصلی و شایع بسیاری از دردهای شانه است.

این تاندون ها از زیر یک قوس عبور میکنند که از استخوان و رباط تشکیل شده است. برای اینکه از اصطکاک بین تاندونها و قوس یاد شده کم شود یک کیسه کوچک حاوی مایع بین آنها وجود دارد که به آن بورس گفته میشود.

در واقع منظور از گیر افتادگی شانه، گیر کردن تاندونها در زیر این قوس است.

علل مختلفی می تواند سبب گیر افتادن این تاندون ها در زیر قوس بشود. در اثر گیر کردن های طولانی و اصطکاک بین تاندونها و قوس، تاندونها دچار التهاب و در نهایت پارگی میشوند.

علل ایجاد سندروم گیر افتادگی

 

۱-افرادیکه دست خود را دائما بالاتر از سطح سر خود میبرند. مانند جابجا کردن ظروف آشپزخانه در کابینت های بالایی، مشاغلی مثل نقاشی ساختمان، آرایشگری، دندانپزشکی، رانندگی و… . تکرار زیاد در بالا آوردن دست سبب می شود تا تاندون ها در زیر قوس مذکور گیر کنند.

۲-ورزش هایی که با حرکات دست در بالای سطح سر در ارتباط اند: مانند بسکتبال، تنیس، بیسبال، والیبال، هندبال و … . در این ورزش ها، بدنبال حرکات تکراری بالای سر، تاندون ها در زیر استخوان کتف گیر می افتند.

۳-افزایش سن: شانه از نظر خونرسانی بسیار ضعیف است و عواملی همچون افزایش سن موجب ضعیفتر شدن خونرسانی به آن میشود. کاهش خونرسانی به تاندون ها موجب ضعف شدید در آنها شده و بنابراین احتمال آسیب آنها افزایش چشم گیری پیدا میکند.

۴-اختلال در وضعیت بدن: در بعضی افراد بطور مادرزادی و ژنتیکی سر کتف، پایین تر از حد نرمال است که موجب تنگ تر شدن فضای قوس میشود و احتمال گیر افتادگی تاندونها در قوس را افزایش میدهد.

۵-وجود آسیب در ساختار تاندون ها: هرگونه آسیب در ساختمان تاندون سبب التهاب و تورم آنها شده و احتمال گیر افتادن را بیشتر میکند. از سوی دیگر از آنجایی که این تاندون ها به علت آسیب، کار خود را به درستی انجام نمی دهند، این عامل موجب جابجا شدن استخوان بازو میشود. در اثر درست کار نکردن تاندونهای شانه، سر استخوان بازو بالاتر از جای طبیعی خود قرار میگیرد و به قوس و تاندونها فشار وارد میکند.

۵-التهاب و تورم بورس: کیسه حاوی مایع یا همان بورس که بین قوس و تاندون ها قرار دارد تا اصطکاک را کم کند، ممکن است به علل مختلفی ملتهب و متورم شود و بنابراین فضای زیر قوس و جای تاندونها را کم کرده و باعث گیر افتادن تاندونها میشود.

۶- شکستگی برجستگی سر استخوان بازو: در بعضی موارد نیز شکستگی های بد جوش خورده سر استخوان بازو ممکن است فضای زیر قوس را کم کرده و تاندونها را گیر بیاندازد.

۷- رسوب کلسیم در تاندونها: به این حالت تاندونیت کلسیفیه calcific tendinitis گفته میشود. رسوب کردن کلسیم در تاندون موجب ایجاد برجستگی و ناهموار شدن سطح آن میگردد و بدین ترتیب احتمال گیر کردن تاندون در فعالیت های بالای سر را افزایش میدهد. 

سندروم ایمپینجمنت یا Impingement syndrome به هریک ازاین دلایل مذکور که ایجاد شود، می تواند سبب ایجاد التهاب در تاندون یا همان تاندونیت (tendinitis) و  در صورت عدم درمان موجب پارگی تاندون ها (tendon tear) بشود. 

درمان گیر افتادگی شانه

 

متاسفانه در ایران درمانهای اسکلتی عضلانی تنها بر کاهش درد استوار است. در حالیکه ساکت کردن درد بدون حذف عامل دردزا موجب پیشرفته تر شدن آسیب بیمار میشود. فیزیوتراپی درمان اصلی گیر افتادگی شانه است. همانطور که با علل ایجاد این عارضه آشنا شدید عامل اصلی آسیب، اختلال در مکانیک و چرخه حرکتی مفصل است که منجر به گیر کردن تاندونها زیر قوس میشود لذا مصرف دارو به تنهایی نمیتواند وضعیت مکانیکی مفصل را اصلاح کند و بدین منظور باید از روشهای فیزیوتراپی برای تنظیم کردن نیروی وارده به تاندونها، بازگردانی فضای از دست رفته زیر قوس و احیای عملکرد تاندونها در تنظیم محل قرارگیری سر استخوان بازو و… استفاده کرد. هیچ دارویی و هیچ تزریقی نمیتواند به تنهایی چنین عملکردی داشته باشد.

درمان دستی با کشش های دقیق موجب اصلاح قرارگیری بازو در حفره کتف میشود. با بکارگیری درمان دستی یا منوآل تراپی بافتهای گرفتار در مفصل شانه را اصلاح میکنیم و بنابراین علت گیر افتادن شانه برطرف میشود نه تنها علایم ناشی از گیر کردن تاندون.

درای نیدلینگ عبارت است از وارد کردن سوزنهای ظریف و استریل در نقاط خاصی از بدن که با تحریک دقیق بافت هدف منجر به فعال سازی سیستم ضد درد طبیعی بدن و تنظیم نیروهای وارده به مفصل میشود که مجددا عامل بهم خوردگی نیروهای اطراف مفصل شانه را از بین میبرد.

لیزر درمانی: یکی از اجزای اساسی در ترمیم ضایعات تاندونی بدن موج پرقدرت لیزر پرتوان است. این موج با تحریک سلولهای بافت صدمه دیده سرعت ترمیم را بصورت چشم گیری افزایش میدهد. لیزر با جذب عمقی خود و افزایش سرعت ترمیم تاندونها، آنها را برای شروع دوباره عملکرد حیاتی شان در تنظیم سر استخوان بازو در حفره کتف آماده میکند. با فعال شدن تاندونهای ترمیم شده عامل اصلی آسیب و درد شانه درمان میشود